Jaarafsluiting checklist: zo rond je de jaarrekening snel af

De jaarafsluiting en het opstellen van de jaarrekening zijn voor veel finance teams de drukste periode van het jaar. Deadlines voor financial reporting, statutory reporting en de annual report naderen, audits moeten voorbereid worden en de boekhouding voor de jaarafsluiting moet tot op de laatste euro kloppen. 

Op deze pagina vind je een praktische checklist voor een soepele, foutloze afsluiting. Wil je de checklist liever bewaren of delen? Download pdf

Inhoudsoverzicht

1. Planning en voorbereiding
2. Capaciteit en bottlenecks
3. Automatisering
4. Tussentijdse afsluitingen & audit
5. Tijdelijke finance expertise
6. Veelgemaakte fouten
7. FAQ

Stap 1: Planning en voorbereiding 

Een soepele jaarafsluiting begint bij een helder overzicht. Maak vroegtijdig een planning waarin alle deadlines, deliverables en verantwoordelijkheden staan.

Checklist:

• Stel een planning op met alle deadlines (group, statutory, audit).
• Wijs per onderdeel een verantwoordelijke aan.
• Houd rekening met verlof en afwezigheid in december.
• Plan tijd in voor review- en correctierondes.
   

Tip: Gebruik een jaarafsluiting checklist per onderdeel (crediteuren, debiteuren, vaste activa, btw, audit, consolidatie etc,), zodat niets wordt gemist. 

Stap 2: Breng capaciteit en bottlenecks in kaart

Bekijk realistisch hoeveel tijd en mensen je beschikbaar hebt. Een goed beeld van je capaciteit voorkomt verrassingen tijdens de drukste weken van het jaar.

Checklist:

• Breng in kaart welke processen de meeste tijd kosten.
• Noteer waar risico’s ontstaan door ziekte, verlof of vertrek.
• Controleer of specialistische kennis goed is overgedragen.
• Bepaal welke taken tijdelijk kunnen worden uitbesteed of ondersteund.

Tip: Overweeg tijdelijke ondersteuning van financiële administratie of ervaren finance medewerkers voor het opstellen van bijvoorbeeld de jaarrekening. Denk aan GL-accountants, financial controllers of reporting specialisten. Zij zijn direct up and running en kunnen de rest van het team ontlasten, of onverwachte uitval opvangen. 

Stap 3: Automatiseer waar mogelijk

Controleer of terugkerende taken - zoals reconciliaties, rapportages of jaarrekeningen opstellen - via tools of templates kunnen worden geautomatiseerd. Minder handmatig werk betekent minder fouten en meer tijd voor controle. Door repetitieve taken te automatiseren, maak je het afsluitingsproces sneller én consistenter.

Checklist:

• Inventariseer welke taken zich herhalen
• Controleer of er standaard templates of scripts beschikbaar zijn.
• Automatiseer grootboekafsluitingen en rapportages waar mogelijk.
• Leg processen vast zodat ze volgend jaar eenvoudiger herhaald kunnen worden.

Tip: gebruik tools of templates voor terugkerende werkzaamheden, zoals balansdossiers of reconciliaties. Zo win je tijd én verklein je de foutkans.

Stap 4: Plan tussentijdse afsluitingen en stem af met de auditor

Een van de meest voorkomende valkuilen bij de jaarafsluiting is dat fouten of afwijkingen pas aan het eind van het proces aan het licht komen. Door gedurende het vierde kwartaal tussentijdse afsluitingen te plannen, ontdek je deze problemen eerder, wanneer er nog tijd is om te corrigeren.

Ook de samenwerking met de auditor (externe accountant) speelt hierbij een grote rol. Hoe eerder de accountant betrokken is, hoe soepeler de uiteindelijke controlefase verloopt. Een goede voorbereiding voorkomt last-minute stress en discussies over ontbrekende stukken.

Checklist:

• Plan mini-afsluitingen in oktober en november.
• Controleer tijdens deze afsluitingen of alle reconciliaties kloppen.
• Analyseer afwijkingen en voer correcties direct door.
• Stem tijdig met de externe accountant af over benodigde documenten.
• Zorg dat audit-, financial- en statutory-reporting goed op elkaar zijn afgestemd.

Tip: Plan vaste contactmomenten met je auditor tijdens Q4. Zo houd je elkaar op de hoogte van voortgang, voorkom je verrassingen en verklein je de kans op vertraging bij de controle in januari.

Stap 5: Haal tijdelijke finance versterking in huis 

Zelfs met een strakke planning en duidelijke processen kan het voorkomen dat je team tijd of specifieke kennis tekortkomt. Richting de jaarafsluiting neemt de werkdruk toe, terwijl reguliere werkzaamheden gewoon doorgaan. Tijdelijk extra financieel personeel inzetten kan dan het verschil maken tussen een hectische of een gecontroleerde afsluiting.

Het vroegtijdig inzetten van extra capaciteit zorgt dat deadlines worden gehaald, kwaliteit gewaarborgd blijft en je vaste team niet overbelast raakt.

Checklist:

• Beoordeel waar structureel tijd of expertise ontbreekt.
• Breng in kaart welke werkzaamheden tijdelijk kunnen worden overgenomen.
• Bepaal hoeveel extra capaciteit nodig is in de drukste weken.
• Start tijdig met het zoeken naar tijdelijke ondersteuning.

Tip: Veel bedrijven ervaren eind Q4 dezelfde druk. Door nu al op zoek te gaan ben je de piek in de vraag voor en heb je de keuze uit de beste professionals. Je kunt daarbij denken aan een:

• Tijdelijke financial controller voor reporting en afsluiting
• Tijdelijke accountant voor boekhoudkundige hulp
• Tijdelijke business controller voor extra capaciteit op analyse en financial reporting
• Tijdelijke werkstudent ter ondersteuning van de dagelijkse financiële administratie
  
  

Veelgemaakte fouten bij de jaarafsluiting

Zelfs goed voorbereide teams kunnen tijdens de jaarafsluiting tegen dezelfde obstakels aanlopen. Door deze veelgemaakte fouten te herkennen, kun je ze dit jaar voorkomen. De meest voorkomende valkuilen zijn:

• Te laat starten met auditvoorbereiding of rapportage.
• Onduidelijke verantwoordelijkheden tussen finance en business.
• Geen back-up bij ziekte, verlof of vertrek van teamleden.
• Te weinig tijd gereserveerd voor intercompany-afstemming.
• Ad-hoc rapportages zonder eenduidige definities of formats.

Tip: Plan in oktober een korte interne evaluatie van de vorige jaarafsluiting. Zo zie je snel welke processen verbetering nodig hebben en voorkom je herhaling van dezelfde fouten.

Meer informatie

Met een goede voorbereiding en de juiste mensen haal je de druk van je team. Of je nu behoefte hebt aan tijdelijke accountants, accounts payable specialisten of werkstudenten: Robert Walters helpt finance afdelingen aan de juiste mensen voor een snelle en foutloze jaarafsluiting. Deel direct je vacature of neem contact op via netherlands@robertwalters.com of tel. 010 752 7208  voor vrijblijvend wervingsadvies.