Accountantscontroles worden steeds effectiever en efficiënter dankzij de inzet van data-analyse. In plaats van een steekproefsgewijze controle van de boeken, neemt het systeem hele datasets onder de loep. Dit maakt de controle minder foutgevoelig en potentieel minder arbeidsintensief. Met deze transitie naar datagedreven controleren veranderen ook de skills die accountants moeten bezitten, vertelt Rob Steur, specialist in finance recruitment.
Digitalisering van de accountantscontrole
Als accountant wil je een oordeel vormen over de administratieve organisatie en maatregelen van interne controle (AO/IC). Tot voor kort was dit mensenwerk, vertelt Steur: ‘Met statistische, handmatige controles controleerde je of de processen binnen een organisatie betrouwbaar waren en of de processen in de praktijk ook naar behoren uitgevoerd werden.’
Tegenwoordig worden controlerend accountants ondersteund door data om een goed beeld te krijgen van de processen en het reilen en zeilen van de organisatie. ‘In plaats van steekproeven, worden er computergestuurde controles uitgevoerd op grote datasets,’ licht Steur toe. ‘Hierdoor kunnen accountants veel sneller grotere hoeveelheden informatie onderzoeken. Het systeem helpt hen tot een conclusie te komen, waardoor ze preciezer en objectiever kunnen oordelen over de betrouwbaarheid van systemen en processen. De foutmarge is daardoor veel kleiner, net als de persoonlijke bijdrage van de accountant.’
Verlagend effect op werkdruk
De werkdruk binnen de accountancy is de afgelopen jaren enorm toegenomen, weet Steur. ‘Dit komt onder andere door strengere controles door de toezichthouder en meer verplichte verslaglegging die gecontroleerd moet worden. Denk bijvoorbeeld aan de CSRD, die grote ondernemingen verplicht om vanaf 2024 over duurzaamheid te rapporteren.’ Volgens Steur zal datagedreven controleren een verlagend effect gaan hebben op de werkdruk, het is immers minder arbeidsintensief dan steekproeven trekken en deze handmatig controleren. ‘De vraag is of de automatiseringsslag de toegenomen werkdruk kan compenseren, en hoe de balans uiteindelijk zal uitvallen.’
Vraag naar nieuwe skills
Deze datagedreven werkwijze verandert niet alleen het wérk van de accountant, maar daarmee ook de accountant zelf. Steur: ‘Van oudsher zat je als accountant tot in je ellenbogen in de administratie en was je in de weer met cijfers, jaarverslagen en grootboekrekeningen. Tegenwoordig moeten accountants meer naar buiten kunnen treden en zijn goede communicatieve vaardigheden net zo belangrijk als administratieve kennis. Accountants moeten de uitslag van een controle kunnen vertalen naar een voor de klant begrijpelijk rapport en uitleggen hoe en waarom ze tot een bepaald oordeel zijn gekomen.’
In 40 procent van de accountancy vacatures wordt specifiek om goede communicatievaardigheden gevraagd. Dit blijkt nog belangrijker voor werkgevers in audit dan bijvoorbeeld administratieve of consultancy vaardigheden (deze worden in respectievelijk 28 en 32 procent van de vacatures benoemd).
Ook data literacy, het vermogen om zinvolle informatie af te leiden uit grote hoeveelheden data, wordt met de digitalisering van de controle steeds belangrijker. Power BI is niet voor niets een van de snelst groeiende vaardigheden onder accountants. Ook data-analyse wordt in de helft van de vacatures voor accountants benoemd als vereiste vaardigheid. *
Financial accountant versus business accountant?
In opleidingen tot Registeraccountant (RA) worden deze aspecten al voldoende meegenomen, vindt Steur. De jonge aanwas in het vak is wat hem betreft dus toekomstbestendig. Van professionals die al wat langer in het vak zitten vereist de digitaliseringsslag echter een behoorlijke omschakeling. ‘De nieuwe generatie accountants moet een combinatie zijn van verschillende typen mensen: de dataspecialist, de registeraccountant en de presentator als linking pin,’ meent Steur. ‘Dit is vergelijkbaar met de wijze waarop het vak van controller de laatste jaren is geëvolueerd, met een duidelijke splitsing tussen financial control en business control, waarbij de business controller de communicator is van de twee,’ licht hij toe. Tijd voor een onderscheid tussen financial accountants en business accountants wellicht?
*Bronnen: Jobfeed en LinkedIn Talent Insights
